Atzo Alternatiba-k antolatutako mahai inguruan parte hartu nuen. Hitzaldia oso interesgarri izan zen. Sabino Ormazabalek primeran azaldu zuen nola izan behar den biktima guztien aitortza. Nire aldetik, berradiskidetze sozialerako dauzkagun 10 erronkak zeintzuk diren azaltzeko aurkezpen hau erabili nuen.
Aurreko egunean, Berria egunkariak ere horri buruz elkarrizketatu ninduen. Horra hor elkarrizketa.
«Indarkeriaren amaiera eskatzeko lehen lerroan egon da beti euskal gizartea»
Zein zeregin bete du gizarte zibilak?
Gizartearen eginkizuna oso garrantzitsua izan da bake prozesu bati baldintzak jartzeko. Bereziki, momentu hauetan daukagun egoeran, baina baita azken urte hauetan ere. Euskal gizartearen lana beste leku batzuetan ezartzeko eredua izan daiteke. Izan duen garrantzia jakinda, zeregin hori berpiztea izango da nire proposamena, eta gizartearen parte hartzearen garrantzia gogoraraztea.
Gizartearen bultzada ezinbestekoa da, beraz.
Erakundeen egitekoa oso garrantzitsua da, baina, azkenean, emaitzaren jasotzailea gizartea bera da. Protagonismoa behar du bake prozesu batean; oso baliagarria izan daiteke. Bake prozesu baten helburua bizikidetza barneratzaile bat sortzea da, eta, horretarako, herritarren parte hartzea ezinbestekoa da. Hori bultzatu beharko dugu. Lokarri gizarte mugimendu bat da, eta betidanik uste dugu gizartearen parte hartzea oso garrantzitsua dela. Gure asmoa berriz ere hori bultzatzea da, bizikidetzaren oinarriak sendotzeko.
Zein pauso eman behar lituzke gizarteak?
Hiru prozesu daude: indarkeriaren amaiera egiaztatzeko prozesua, elkarrizketa politikoa —horretan alderdi politikoek eta erakundeek dute garrantzia— eta, bestalde, adiskidetze prozesua. Justu azken horretan da garrantzitsua gizarteak duen zeregina. Memoria, egia, humanizazioa eta errespetua lortzeko ezinbestekoa da. Lor daiteke akordio politiko bat, edo indarkeriaren behin betiko amaiera; baina gero hori transmititu egin behar da, eta isla izan behar du gizartean.
Asko aldatu da gizarteak indarkeriari buruz duen ikuspuntua?
Orain, euskal gizartearen gehiengo osoa indarkeriaren aurka dago. Ezker abertzaleak indarkeria errefusatu du, eta lehen baino hobeto gaude. Bestalde, indarkeriaren amaiera eskatzeko lehen lerroan egon da beti euskal gizartea, giza eskubide osoen errespetua eta elkarrizketa eskatuz. Nik uste dut askotan gizarteak bide bat markatu diela alderdi politikoei, eta bake prozesuak nola izan behar duen erakutsi die. Hain aktiboa izanda, erabakigarria izan da bake prozesu batean zergatik gauden ikusteko.
Lor daiteke guztizko bakea normalizazio politikorik gabe?
Lehen aipatu dizkizudan hiru prozesuak betetzea beharrezkoa da bake justu eta iraunkor bat lortzeko. Bestela, hankamotz geratuko da bake prozesua. Askotan zaila da dena batera lortzea, baina saiatu egin behar dugu. Bake orokor baten helburuaren barnean beste lau ideia daude: indarkeriaren amaiera, giza eskubideak, akordio politikoak eta adiskidetzea. Guztizko bakerako, denak lortu behar ditugu.
Zein dira adiskidetzerako erronka nagusiak?
Iraganari begira, egia argitzea eta memoria berreskuratzea. Gaur egungo egoerari begira, humanizazioa; hau da, giza eskubide guztiak errespetatzea. Etorkizunari begira, azken urte hauetan gertatutakoa ez errepikatzeko baldintzak jartzea da gakoa.
[ratings]